Coeliakie

Voor het volledige artikel op Wikipedia klik hier:

Coeliakie (uitspraak: seuliakíe) werd voor het eerst beschreven door de Griekse arts Aretaeos in het jaar 100. De kenmerkende maagdarmklachten gaven de aandoening haar naam: ‘koilia’ is Grieks voor buik. Coeliakie – ook wel aangeduid met glutenenteropathie of inheemse spruw – is een chronische darmaandoening, zich kenmerkend door een aangeboren glutenintolerantie die bij een onaangepast dieet leidt tot een beschadiging van het darmslijmvlies. De aandoening wordt waarschijnlijk veroorzaakt door een immunologische reactie tegen een van de eiwitten van het glutencomplex. Er worden bij zo’n reactie antistoffen gevormd uit de IgA-klasse. Gluten is de naam voor een groep van eiwitten die voorkomen in alle granen, echter niet alle granen bevatten de gliadinefractie, die de oorzaak is van coeliakie.

Granen die de gliadinefractie wel bevatten en die dus schadelijk zijn voor mensen met Coeliakie zijn: tarwe; haver (van nature glutenvrij maar is vaak wel besmet met tarwe); gerst; rogge; spelt en kamut.

Granen die wél gluten, maar weinig of geen gliadine bevatten en dus wel kunnen worden gegeten door mensen met Coeliakie zijn bijvoorbeeld rijst; mais; boekweit, gierst, quinoa en teff.

De aandoening leidt bij deze patiënten tot een verminderde absorptie van voedingsstoffen die verbetert bij het volgen van een glutenvrij dieet. Coeliakie wordt al decennia lang voornamelijk geassocieerd met maagdarmklachten. Echter uit recenter onderzoek blijkt dat tegenover elke patiënt met maagdarmklachten er acht staan zonder deze symptomen.

Symptomen

De volgende symptomatologie wordt gezien bij coeliakie:
– chronische diarree
– onregelmatige ontlasting, overmatige ontlasting en/of opstopping
– gewichtsverlies
– groeiachterstand (vooral bij jonge kinderen)
– een opgezette buik
– bloedarmoede
– gebrek aan eetlust
– braken
– lusteloosheid
– slaperigheid
– botontkalking (osteoporose)
– sterke stemmingswisselingen
– een late puberteit
– spierklachten
– vruchtbaarheidsproblemen
– zenuwaandoeningen
– psychische klachten

Diagnose

De diagnose wordt vaak gesteld door een kinderarts of een internist. Ook kunnen bepaalde antistoffen in het bloed worden aangetoond die de diagnose waarschijnlijk maken. Op basis van de klachten is de diagnose in typische gevallen vaak al vrij zeker, maar voor een definitieve diagnose is een endoscopie van de dunne darm nodig, waarbij een biopsie van het darmweefsel wordt gedaan, die de typische ontstekingsreactie van de darmwand laat zien. De tests verliezen echter hun bruikbaarheid wanneer de patiënt reeds een glutenvrij dieet volgt. De darmbeschadigingen beginnen te genezen binnen enkele weken nadat de patiënt met een glutenvrij dieet is begonnen.

Onderzoek in de darmen (endoscopie) is aangewezen wanneer enkele kernsymptomen aanwezig zijn:
– gewichtsverlies
– anemie (bloedarmoede)
– diarree (meer dan driemaal daags)

Behandeling

De behandeling bestaat uit het volgen van een strikt glutenvrij dieet. Meestal herstelt het darmepitheel zich, zodat ook de darmwerking herstelt en alle klachten verdwijnen. De coeliakie-patiënten zijn hun hele leven gebonden aan het volgen van het strikte dieet. Bij sommige patiënten kan het eten van één kruimeltje “gewoon” brood leiden tot de (tijdelijke) terugkeer van de klachten. Steeds meer artsen zijn van mening dat een coeliakiepatiënt die zich niet goed houdt aan het dieet een grotere kans op darmkanker heeft.

Coeliakie-vereniging

In Nederland is de Nederlandse Coeliakie Vereniging actief, die patiënten met coeliakie (en hun familieleden) informatie en steun biedt, en die onderzoek naar de behandeling en genezing van coeliakie bevordert. In België is er de Vlaamse Coeliakie Vereniging met dezelfde doelstellingen.